Help! Mijn kind is hoogbegaafd

Nicole Links begeleidt in haar praktijk SmartLinks hoogbegaafde kinderen en volwassenen. Hoogbegaafde kinderen zijn vaak al vanaf hun geboorte anders in hun reacties en ontwikkeling en dat is niet per se altijd makkelijk, vertelt ze. ‘Hoogbegaafde kinderen ervaren zelf al vroeg dat ze anders zijn dan leeftijdsgenootjes. Ze kunnen zich niet herkennen in andere kinderen. Dat kan belemmerend werken bij de ontwikkeling van een positief zelfbeeld. Een kleuter hoeft bijvoorbeeld de kleuren pas te kennen aan het eind van groep 2. Een hoogbegaafd kind weet de kleuren vaak al voordat hij of zij naar school gaat. Hetzelfde geldt bijvoorbeeld voor tekenen. Krassen mag tot en met groep 2 maar een hoogbegaafde peuter kan vaak al met 2 jaar al binnen de lijnen kleuren. Kleuters voelen dat verschil met klasgenoten. Dat maakt dat ze onzeker kunnen worden.'

Gevoelig

Hoogbegaafde kinderen zijn vaak ook wat gevoeliger dan leeftijdsgenoten. Daar is een logische verklaring voor, aldus Links. ‘Bij een hoogbegaafde is er simpelweg veel meer hersenactiviteit dan bij iemand die minder begaafd is. Niet alleen geluid maar ook andere prikkels als tast, reuk en smaak komen daardoor intenser binnen. Voor ouders van een hoogbegaafd kind kan die wetenschap iets zijn om rekening mee te houden.'

Heel bang of heel gelukkig

Psycholoog Yvonne Duran van Praktijk Hoogbegaafd te Roosendaal onderscheidt zelfs vijf verschillende ‘intensiteiten’ waar ouders van hoogbegaafde kinderen mee te maken kunnen krijgen. ‘Naast die sensorische intensiteit waardoor licht, geluid en tast sterker worden ervaren is er de emotionele intensiteit, die ervoor zorgt dat hoogbegaafde kinderen hun emoties sterker beleven dan anderen. Ze kunnen bijvoorbeeld heel bang zijn of juist heel gelukkig. Daarbij krijgen ze ook nog te maken met intellectuele (de wereld goed willen begrijpen), psychomotorische (veel energie hebben, snel en veel praten) en beeldende (een sterke fantasie) intensiteiten.’

Pittige gezinnen

Door deze kenmerken wordt hoogbegaafdheid nogal eens verward met andere diagnoses, stelt Duran. ‘Veel energie hebben kan onterecht worden toegeschreven aan ADHD, terwijl dagdromen kan wijzen op autisme. Daardoor vinden er vaak misdiagnoses plaats.’
Gespecialiseerde praktijken zoals die van Duran bieden ondersteuning aan voor hoogbegaafde kinderen.’We kijken daarbij naar de hele omgeving. Hoogbegaafdheid heeft invloed op het hele gezin, dus óók de ouders moeten hierin worden betrokken. Bovendien gaat het er bij gezinnen waarin hoogbegaafdheid voorkomt, vaak net wat anders aan toe dan bij andere gezinnen’, vertelt Duran. ‘Het zijn vaak pittige gezinnen, waarin flinke discussies kunnen voorkomen. Hoogbegaafde kinderen hebben vaak moeite met autoriteit en kunnen alle huisregels bediscussiëren. De intensiteit zit in het hele gezin.’